• ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ – ABOUT US
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ – CONTACT US


  • ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ
  • ΙΣΤΟΡΙΑ
  • ΓΛΩΣΣΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
  • English Articles
  • ΓΡΑΜΜΑΤΑ
  • ΑΡΘΡΑ

Ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας

0 Comment
 10 May 2014   Posted by admin

1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars
Loading ... Loading ...


Ο Όρκος: Ελαιογραφία του Δ. Τσόκου (1849)

Ο Όρκος: Ελαιογραφία του Δ. Τσόκου (1849)

Στα πλαίσια του δι­ακαούς πόθου για αποτίναξη του τουρ­κικού ζυγού και με σαφή την επίδραση των μυστι­κών εταιρειών της Ευρώ­πης, συναντιούνται το 1814 στην Οδησσό τρεις Έλληνες και αποφασίζουν τη σύσταση μιας αυστηρά συνωμοτικής οργάνωσης, η οποία θα προετοί­μαζε τον ξεσηκωμό όλων των Ελ­λήνων. Πρόκειται για τον Νικόλαο Σκουφά, 35 χρόνων, από το Κομπό­τι της Άρτας, τον Εμμανουήλ Ξάνθο, 42 χρόνων, από την Πάτμο και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ, 26 χρόνων, από τα Γιάννενα . Και οι τρεις έχουν ήδη γίνει κοινωνοί των επαναστα­τικών ιδεών και του εταιρισμού. Ο Σκουφάς είχε ιδιαίτερες επαφές με τον Κωνσταντίνο Ράδο, ο οποίος ήταν μυημένος στον Καρμποναρι­σμό. Ο Ξάνθος είχε μυηθεί σε τε­κτονική Στοά της Λευκάδας («Εται­ρεία των Ελεύθερων Κτιστών», της Αγίας Μαύρας), ενώ ο Τσακάλωφ είχε υπάρξει ιδρυτικό μέλος του Ελληνόγλωσσου Ξενοδοχείου.

Σκοπός της Φιλι­κής Εται­ρείας είναι η γενική επανά­σταση των Ελ­λήνων για την «ανέγερσιν και απελευθέρω­σιν του Ελληνι­κού Έθνους και της Πατρίδoς μας», όπως μας πληροφορεί ο ίδιος ο Ξάνθος. Και σημειώνει στα «Aπο­μνημονεύματά» του: ..δια να ενερ­γήσωσι μόνοι των ό,τι ματαίως από πολλού χρόνου ήλπιζον από την φιλανθρωπίαν των χριστιανών βα­σιλέων».

Η πορεία ανάπτυξης της Φιλικής είναι εντυπωσιακή. Το διάστημα 1814-1816 τα μέλη της αριθμούν περίπου 20. Ως τα μέσα του 1817 αναπτύσσεται κυρίως με­ταξύ των Ελλήνων της Ρωσίας και της Μολδο­βλαχίας, αλλά και πάλι τα μέλη της δεν υπερβαί­νουν τα 30. Όμως, από το 1818 σημειώνονται αθρόες μυήσεις. Κατά το 1820 εξαπλώνεται σε όλες σχεδόν τις περιοχές της Ελλάδας και τις περισσότερες ελληνικές παροικίες του εξωτε­ρικού. Χιλιάδες υπολογίζονται οι μυημένοι, μο­λονότι είναι γνωστά μόνο 1096 ονόματα. Τους πρώτους μήνες του 1821 τα μέλη της αριθμούν δεκάδες χιλιάδες. Η οργάνωση είχε υπερβεί τα ίδια της τα όρια.

Στις γραμμές της συσπειρώνονται κυρίως

έμποροι και μικροαστοί, αλλά και Φανα­ριώτες και κοτζαμπάσηδες και κληρικοί, πρόσωπα που θα διαδραματίσουν αγωνιστι­κό ρόλο (θετικό ή αρνητικό) στον αγώνα για την ανεξαρτησία, όπως οι οπλαρχηγοί Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Οδυσσέ­ας Ανδρούτσος, Αναγνω­σταράς, ο αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος (Πα­παφλέσσας), οι Φαναριώ­τες Αλέξανδρος Μαυρο­κορδάτος και Νέγρης, οι μεγαλοκαραβοκύρηδες Κουντουριώτηδες, οι με­γαλοκoτζαμπάσηδες Ζαΐμης, Λόντος, Νοταράς, ο μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός κ.ά.

Η όλη διάρθρωση της Φιλικής Εταιρείας στηρί­χθηκε στα οργανωτικά πρότυπα των Καρμπο­νάρων και των Ελευθεροτεκτόνων. Η ηγετική της ομάδα απεκαλείτο «η Αόρατος Αρχή» και περιβλήθηκε από την πρώτη στιγμή με τέτοια μυστική αίγλη, ώστε να πιστεύεται ότι συμμε­τείχαν σε αυτήν πολλές σημαντικές προσωπι­κότητες, όχι μόνον Έλληνες μα και ξένοι, όπως ο τσάρος Αλέξανδρος Α΄ της Ρωσίας. Στην πραγματικότητα, τον πρώτο καιρό ήταν μόνο οι τρεις ιδρυτές της. Κατόπιν, από το 1815 έως το 1818, προστέθηκαν άλλοι πέντε και μετά το θάνατο του Σκουφά προστέθηκαν άλλοι τρεις. Το 1818 η Αόρατη Αρχή μετονομάστηκε σε «Αρχή των Δώδεκα Αποστόλων» και κάθε Από­στολος επωμίστηκε την ευθύνη μιας μεγάλης περιφέρειας.

idrisi_filikis_etaireias_2Η όλη δομή ήταν πυραμιδοειδής και στην κο­ρυφή δέσποζε η «Αόρατος Αρχή». Κανείς δε γνώριζε ούτε είχε δικαίωμα να ρωτήσει ποιοι την αποτελούσαν. Οι εντολές της εκτελούνταν ασυζητητί, ενώ τα μέλη δεν είχαν δικαίωμα να λαμβάνουν αποφάσεις. Η Εταιρεία απεκαλείτο «Ναός» και είχε τέσσερις βαθμίδες μύησης: α) οι αδελφοποιητοί ή βλάμηδες, β) οι συστημένοι, γ) οι ιερείς[4] και δ) οι ποιμένες. Οι Ιερείς ήταν επιφορτισμένοι με το έργο της μύησης στους δύο πρώτους βαθμούς. Όταν ο Ιερέας πλησί­αζε κάποιον, σιγουρευόταν για τη φιλοπατρία του και τον κατηχούσε πλάγια στους σκοπούς της εταιρείας, οπότε το τελευταίο στάδιο ήταν να ορκιστεί.Τότε τον πήγαινε σε κάποιον κλη­ρικό—κάτι καθόλου εύκολο αν ο ιερέας δεν ήταν ήδη μυημένος. Πήγαινε και έβρισκε τον ιερέα και του έλεγε ότι ήθελε να ορκίσει κάποιον για προσωπική τους υπόθεση, προ­κειμένου να διαπιστώσει ότι λέει την αλήθεια. Ο κληρικός φορούσε το πετραχήλι και έπαιρνε το Ευαγ­γέλιο, οπότε ο κατηχητής έπαιρνε παράμερα τον υποψήφιο και του υπαγόρευε ψιθυριστά τον «μικρό όρκο», τον οποίο έπρεπε να τον επαναλαμβάνει ο κατηχούμενος χαμηλόφωνα τρεις φορές.

«Ορκίζομαι εις το όνομα της αλη­θείας και της δικαιοσύνης, ενώ­πιον του Υπερτάτου Όντος, να φυλάξω, θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν, υποφέρων και τα πλέ­ον σκληρά βάσανα το μυστήριον, το οποίον θα μου εξηγηθεί και ότι θα αποκριθώ την αλήθειαν εις ό,τι ερωτηθώ».

 

Όταν γινόταν αυτό, τότε ο κατη­χητής πλησίαζε τον υποψήφιο στον ιερέα και τον ρωτούσε:

«Είναι αληθινά, αδελφέ, αυτά που μου επανέλαβες τρεις φορές;»

«Είναι και θα είναι αληθινά και για την ασφάλειά τους ορκίζομαι στο Ευαγγέλιο», απαντούσε ο υπο­ψήφιος. Την ίδια περίπου ερώτηση, έκανε και ο κληρικός και αφού έπαιρνε καταφατική απά­ντηση, τον όρκιζε στο Ευαγγέλιο, δίχως να γνω­ρίζει την ουσία της υπόθεσης».

Από εκεί και μετά ο μυούμενος θεωρείτο νε­οφώτιστο μέλος της Εταιρείας, ήταν δηλαδή Βλάμης, με όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώ­σεις. Ο Φιλικός με το βαθμό του Ιερέα είχε αμέ­σως την υποχρέωση να του δείξει όλα τα σημά­δια αναγνώρισης μεταξύ των Βλάμηδων. Τόσο οι Βλάμηδες όσο και οι Συστημένοι αγνοούσαν τους επαναστατικούς σκοπούς της οργάνωσης. Ήξεραν μόνο πως υπήρχε μια Εταιρεία που πα­σχίζει για το γενικό καλό του έθνους, η οποία συμπεριελάμβανε στους κόλπους της και ση­μαντικά πρόσωπα. Κάτι τέτοιο διαδιδόταν σκόπιμα, για να τονώνεται το ηθικό των μελών αφενός και αφετέρου για να γίνεται ευκολότε­ρα ο προσηλυτισμός.

    Share This




  • Meta

    • Log in
    • Entries feed
    • Comments feed
    • WordPress.org

You can change this text using Theme Setting > Footer